Ξεκίνησα από μόνος μου για την ανεύρεση των οστών του παππού μου στην Αλβανία, μαζεύοντας επί σειρά ετών τις πληροφορίες που θα με οδηγούσαν όσο το δυνατότερο κοντύτερά του. Έτσι 6-7-8 /7/2010 φεύγω οδικώς από Πρέβεζα -έχοντας μαζί μου και έναν μεταφραστή - προς την Κρυσταλοπηγή, ακριβώς όπου ξεκίνησε την πολεμική του δραστηριότητα το 22ο Σύνταγμα Λέσβου στις 12-11-1940 με πορεία προς το βορειοηπειρωτικό μέτωπο. Ακολουθώντας το χάρτη μου, πέρασα ανάμεσα από τις κορυφογραμμές του Μοράβα της Κορυτσάς, άγρια βουνά, δύσβατα προς προσπέλαση σε χειμερινές συνθήκες, χαρά στο κουράγιο τους...

Αφού πέρασα μέσα από την Κορυτσά, κατευθύνθηκα προς το Πόγραδετς, κωμόπολη της γείτονος όπου στρατοπέδευσε το Σύνταγμα για αρκετές εβδομάδες στο οροπέδιο της Τζεράβας. Οι Ιταλοί, υποχωρώντας από το Πόγραδετς, τραβήχτηκαν προς το υψηλότερο σημείο της οροσειράς στο όρος Κάμια, περιοχή κοντά στο χωριό Κάλιβατς - στα αλβανικά, Kαλιβάτσι- στα ελληνικά, υψομέτρου 1410-1477 μ., όπου υπήρχε μεγάλη δύναμη πυροβολαρχιών σε προνομιακή διάταξη μάχης. Εκεί τα παλικάρια μας είχαν τις πρώτες απώλειες στις 28-12-1940 συμπεριλαμβανομένου και του παππού μου ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛ του ΙΩΑΝΝΟΥ, ο οποίος ήταν πρώτη γραμμή. Έμειναν μέχρι τις 15-4-1941, όταν διατάχθηκε αναδίπλωση δυνάμεων προκειμένου να μην εγκλωβιστούν σε εχθρικό έδαφος. Σε κάποιο σημείο του ποταμού Στρυμώνα εγκαταλείπουν το ημερολόγιο του Συντάγματος για να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών και έτσι χάνονται τα ακριβή στοιχεία της πολεμικής του πορείας.

Σε αυτή, λοιπόν, την τοποθεσία (Καλιβάτσι) έφτασα με το όχημά μου σε έναν δρόμο τόσο κακοτράχαλο, 11 χιλιόμετρα από Πόγραδετς, 1:30 ώρα οδήγησης. Κατόπιν υπόδειξης, συναντήθηκα με τον τοπικό πρόεδρο της περιοχής (ετών 86) στον χώρο του. Με έκπληξη διαπίστωσα από τα λεγόμενά του ότι ήμουν ο πρώτος Έλληνας συγγενής που πατούσε σ' αυτά τα χώματα μετά τον πόλεμο. ... Έπειτα μας ξενάγησε στο τοπίο υποδείχνοντας συνέχεια πού ήταν οι Γκρέκοι και πού οι Ιταλιάνοι, πού είχαν οι Ιταλοί το πυροβολικό τους, πού ήταν τα παρατηρητήρια των δικών μας, από πού πέταξαν στην κυριολεξία οι ελληνάρες τους φοβισμένους Ιταλούς. Οι περίοικοι βλέποντας κόσμο άγνωστο με τον πρόεδρό τους, άρχισαν να συναθροίζονται προς τα εμάς.

Ήρθε η ώρα, η κρισιμότερη στιγμή –που περίμενα τόσα χρόνια- η επιθυμία που με ατσάλωσε για να βρω το κουράγιο και την δύναμη να φτάσω τόσο γρήγορα όσο μακριά έφτασαν τα παλικάρια της Λεσβιακής μάνας γης, να πατήσω χώματα που μούσκεψαν από το αίμα τους, ήταν μια πραγματικότητα... τον ρωτήσαμε αν ήταν δυνατόν να μας υποδείξει το σημείο ταφής των μαχητών. Πράγματι οδηγηθήκαμε στον αυχένα της οροσειράς που ήταν αναπτυγμένο το Λεσβιακό Σύνταγμα.... απέραντη θέα· έβλεπες τα πάντα σε 360 μοίρες μπροστά μας, αριστερά στα πόδια μας φαίνονταν οι θέσεις των Ιταλών που μας έφταναν μόνο με το πυροβολικό... σταματήσαμε επιτέλους σε ένα σημείο που έβλεπε ανατολικά και πλαισιωνόταν από λάκκους στο ανθρώπινο ύψος, σε διάταξη ακολουθίας δηλ. (πόδια - κεφάλι - πόδια - κεφάλι και ούτω καθεξής), 35 στην σειρά. Πιο πάνω άλλοι 54, πιο δεξιά άλλοι 25 που ήταν ΤΑΦΟΙ ανοικτοί... μου ήρθε να σκάσω.. ε, καλά -είπα- που είναι ο κόσμος, ποιος τους ξέθαψε; γιατί δεν ανέφεραν κάτι οι δικές μας αρχές; Μαζί μου είχα φέρει χώμα από την πατρίδα για να το αφήσω στον τάφο του παππού μου, εάν τον έβρισκα. Το έβγαλα και προσπάθησα να το αφήσω σε όσους πιο πολλούς από αυτούς μπορούσα. Ήταν καιρός πια να μπούμε λίγο πιο βαθιά... οι ντόπιοι μού είπαν ότι συμμετείχαν έναντι αμοιβής στο βγάλσιμο των ηρώων κάτω από την επίβλεψη Ελλήνων οι οποίοι δεν τους είπαν πού τους πάνε... οι παραπάνω εργασίες dιεκπεραιώθηκαν τμηματικά, πριν 10 χρόνια η πρώτη εκταφή και πριν 4 χρόνια περίπου η δεύτερη.

Γύρισα στην Ελλάδα έχοντας μες τα μάτια μου αυτά που βίωσα αυτές τις ημέρες, για να αναδιπλωθώ αφού αξιολογούσα ό,τι είδα και άκουσα. Τα παλικάρια που χάσαμε μέσα στην Αλβανία ήταν κατά προσέγγιση περίπου 139 ψυχές, συμπεριλαμβανομένων και από άλλα Συντάγματα όπου υπηρετούσαν. Από αυτά, τα 125 περίπου ενταφιάστηκαν στον χώρο που σας περιέγραψα. Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία και γραπτή αλληλογραφία ενημερώθηκα από το αρμόδιο γραφείο της Πρεσβείας μας στα Τίρανα, πως τα οστά των ηρώων αφού εναποτέθηκαν σε οστεοφυλάκια, βρίσκονται σε ορθόδοξες εκκλησίες (Κορυτσάς - Κλεισούρας) μέσα στην Αλβανία, περιμένοντας την διμερή συμφωνία προκειμένου να ξεκινήσει ο έλεγχος ταυτοποίησης, καθώς και την δημιουργία αποθήκης δεδομένων DNA για το σύνολο των πεσόντων που έμειναν στην Αλβανία, περίπου 7.976 ατόμων στο σύνολο!!!!

Γι' αυτό λοιπόν, προσκαλώ όλους τους συγγενείς των πεσόντων Ηρώων έως και 3ης γενιάς να δηλώσουν την προθυμία τους να συμμετάσχουν δίνοντας ελάχιστο δείγμα αίματος για την δημιουργία αρχείου βάσης δεδομένων DNA, το οποίο θα ταυτοποιηθεί με το αντίστοιχο των ευρισκομένων παλικαριών-συγγενών τους και όλοι μαζί να «απαιτήσουμε» την επιστροφή των ΗΡΩΩΝ στην πατρίδα τους.